Podwyżka opłaty cukrowej – główne zmiany

Ministerstwo Finansów pracuje nad projektem nowelizacji, która przewiduje podwyższenie opłaty cukrowej od 1 stycznia 2026 roku. Zostanie zwiększona stała część opłaty za zawartość cukrów lub substancji słodzących w napojach – z obecnych 0,50 zł do 0,70 zł za litr napoju przy zawartości cukru do 5 g na 100 ml lub obecności słodzików. Zmienna opłata, naliczana za każdy gram cukru powyżej 5 g na 100 ml, wzrośnie dwukrotnie – z 0,05 zł do 0,10 zł za gram.

Dodatkowo znacząco zwiększona zostanie opłata za napoje energetyczne zawierające kofeinę lub taurynę – z 0,10 zł do 1,00 zł za litr. Maksymalna wysokość opłaty cukrowej wzrośnie z 1,20 zł do 1,80 zł za litr napoju.

Uzasadnienie podwyżek

Resort finansów wskazuje, że obecne stawki opłaty, ustalone w 2020 roku, są niewystarczające do ograniczenia konsumpcji napojów słodzonych oraz że wzrost kosztów zdrowotnych związanych z otyłością wymaga skuteczniejszego mechanizmu fiskalnego. W pierwszym roku obowiązywania opłaty odnotowano spadek sprzedaży napojów gazowanych, jednak w kolejnych latach sprzedaż powróciła do wcześniejszego poziomu.

„Obowiązująca wysokość opłaty została przyjęta w 2020 r. i znacząco odbiega od aktualnych cen napojów. Jest niewystarczająca, aby wpływać na zachowania konsumentów” – podkreśliło Ministerstwo Finansów.

Podwyżka akcyzy na alkohol

W tym samym projekcie przewidziano również stopniowe podwyższenie akcyzy na alkohol. Od 2026 roku stawka ma wzrosnąć o 15 proc., a od 2027 roku o kolejne 10 proc., co jest istotnym wzrostem względem dotychczasowej 5-procentowej podwyżki rocznej. Podwyżki obejmą m.in. alkohol etylowy, piwo, wino oraz napoje fermentowane.

„Jeżeli pan prezydent powiedział, że nie podpisze ustawy podwyższającej podatki, to nie podpisze takiej ustawy. I tyle” – powiedział Zbigniew Bogucki, szef Kancelarii Prezydenta RP, komentując brak zgody na podwyżkę akcyzy.

Skutki finansowe i założenia projektu

Zgodnie z oceną skutków regulacji, z podwyżek opłaty cukrowej, akcyzy oraz podatku od wygranych budżet państwa miałby zyskać w 2026 roku ponad 2,1 mld zł, a w ciągu 10 lat nawet około 30 mld zł.

Projekt nowelizacji zakłada też uproszczenie i doprecyzowanie zasad naliczania opłaty cukrowej, w tym przeniesienie obowiązku jej zapłaty na początek łańcucha dostaw, by zwiększyć skuteczność i przejrzystość poboru.